پارسا براتی
سرپرست واحد برنامه نویسی وب و موبایل
طراحی و توسعه
هرگز همه‌ی سرمایه‌ی خود را برای تهیه‌ی یک محصول نهاییِ کامل خرج نکنید. ابتدا نیازهای بازار را بشناسید و سپس با ارائه‌ی یک محصول قوی، فروش خود را تضمین کنید. یکی از مهم‌ترین مفاهیم مطرح شده در حوزه‌ی کارآفرینی، MVP یا Minimum Viable Product است. این اصطلاح که معادل فارسی آن «حداقل محصول پذیرفتنی» است، به محصولی گفته می‌شود که دارای حداقل ویژگی‌های لازم و کافی برای عرضه به مشتری‌ها باشد و هدف از ارائه‌ی آن، مشاهده‌ی بازخورد مشتری‌ها نسبت به محصول است. این محصول یک نمونه‌ی ناقص از محصول نهایی نیست؛ بلکه یک محصول قابل فروش است که می‌تواند در آینده ویژگی‌های جدیدی به آن اضافه شود.
تولید یک محصول با ویژگی‌های زیاد کاری سخت و زمان‌بر است و همچنین امکان شکست خوردن آن وجود دارد. اما تولید یک MVP به کارآفرینان کمک می‌کند که فرضیه‌ی خود را با کمترین تلاش و هزینه‌ی ممکن آزمایش کنند. حداقل محصول پذیرفتنی دارای ویژگی‌های اولیه و اساسی برای گسترش محصول در آینده است. توسعه دهندگان معمولا این محصول را به زیر مجموعه‌ای از مشتری‌های بالقوه عرضه می‌کنند. آن‌ها از طریق بازخوردهایی که از مشتری‌های خود می گیرند، می‌توانند چشم‌انداز خوبی نسبت به نمونه‌ی اولیه و اطلاعات مرتبط با بازاریابی به دست آورند. این کار از ساختن محصولی که مورد استقبال مشتری‌ها قرار نگیرد، جلوگیری می‌کند. حداقل محصول پذیرفتنی، درواقع ورژنی از یک محصول جدید است که یک تیم می‌تواند به کمک آن، حداکثر اطلاعات لازم درباره‌ی بازخورد مشتری‌ها را با حداقل تلاش ممکن به دست آورد. حداقل محصول پذیرفتنی یک محصول دست‌ساز است که طی فرآیندهای تولید ایده، نمونه‌سازی، ارائه، جمع‌آوری داده‌ها، تجزیه‌و‌تحلیل و یادگیری تولید می‌شود. این مراحل چندین بار تکرار می‌شوند تا درنهایت یک محصول مطلوب تولید شود یا به‌عنوان یک محصول ناموفق در نظر گرفته شود.
هدف از ساخت حداقل محصول پذیرفتنی چیست؟
- توانایی سنجش فرضیه‌های یک محصول با حداقل منابع
- افزایش سرعت یادگیری
- ارائه‌ی هرچه سریع‌تر محصول به مشتری
- ایجاد نمونه‌ی اولیه و توسعه‌ی ویژگی‌های آن در آینده
- کاهش اتلاف زمان برای طراحی بخش‌هایی که مورد توجه مشتری نیستند
- نمایش توانایی‌های تیم توسعه‌دهنده در ساختن محصول مورد نیاز
مراحل ساخت يک MVP
هیچ‌کس دوست ندارد زمان و پول خود را صرف ساختن محصولی کند که کسی حاضر نباشد آن را خریداری کند. نظرسنجی از دیگران یکی از راه‌حل‌های این مشکل است؛ اما از آنجایی که تفاوت زیادی بین حرف زدن و عمل کردن وجود دارد، این راه نمی‌تواند بازخورد مناسبی به سازندگان محصول بدهد. بنابراین ساختن یک MVP می‌تواند کمک زیادی در این زمینه به شما ارائه دهد. اما برای ساخت یک MVP چه نکاتی را باید در نظر بگیریم؟
قدم اول: هدف و مخاطبان خود را تعریف کنید
اولین قدم برای ساخت یک MVP این است که طرح یا ایده‌ی کسب‌و‌کار خود را به‌طور کامل تعریف کنید. خود را جای مشتری بگذارید و از خودتان ۲ سؤال پرسید: چرا من به این محصول احتیاج دارم؟ این محصول چگونه به من کمک می‌کند؟ پاسخ دادن به این ۲ پرسش، نیازهای مشتری و هدف از ساختن محصول را برای شما مشخص خواهد کرد.
قدم دوم: رقبای خود را بشناسید
اگر در حال حاضر محصولاتی مشابه با محصول یا خدمات شما در بازار وجود دارد، باید آن‌ها را به خوبی تحلیل کنید. گاهی اوقات کارآفرینان به دلیل ایمانی که به خاص بودن ایده‌ی خود دارند، فراموش می‌کنند که باید ابتدا بازار رقابت را بررسی کنند. ابزارهای مختلف زیادی وجود دارند که می‌توانید به وسیله‌ی آن‌ها ترافیک سایت رقبای خود را بررسی کنید.
قدم سوم: مسیر حرکت مشتری‌ها را تعیین کنید
بررسی یوزرفلو یا مسیر حرکت مشتری‌ها در وب‌سایت، این امکان را به شما می‌دهد که بدانید کدام قسمت‌های وب‌سایت خود را باید تقویت کنید. به‌عنوان مثال، وب‌سایت Zappos یک فروشگاه معروف آنلاین کفش است که اولین فعالیت خودش را با یک MVP آغاز کرد. هدف از راه‌اندازی این وب‌سایت این بود که مشتری‌ها بتوانند کفش‌های خود را به‌صورت آنلاین خریداری کنند. بنابراین آن‌ها باید بر مواردی مانند: پیدا کردن کفش مناسب، خریدن کفش، مدیریت سفارش‌ها و تحویل دادن سفارش‌ها تمرکز می‌کردند. امروزه ابزارهای زیادی وجود دارند که برای تشخیص یوزرفلو به شما کمک می‌کنند.
قدم چهارم: لیستی از امکانات ضروری تهیه کنید
بعد از اینکه مسیر حرکت مشتری را تعیین کردید، باید لیستی از امکانات ضروری هر بخش تهیه کنید. معمولا هر بخش از یک سری امکانات اصلی و فرعی تشکیل شده است. آن‌ها را به صورت یک لیست مشخص کنید. امکاناتی را که دارای بیشترین ضرورت هستند،در بالای لیست و موارد کم‌اهمیت‌تر را در پایین لیست قرار دهید. درنهایت با توجه به اولویت ویژگی‌ها برای ساختن آن‌ها اقدام کنید. فراموش نکنید که باید به همه‌ی موارد لیست خود رسیدگی کنید.
قدم پنجم: بسازید، امتحان کنید و یاد بگیرید
بعد از مشخص شدن طرح اولیه و ساخته شدن محصول، نوبت به امتحان کردن آن می‌رسد. این بخش به دو مرحله‌ی آلفا و بتا تقسیم می‌شود. در بخش آلفا مهندسان کیفیت‌سنجی محصول را امتحان و مشکلات آن را مطرح می‌کنند. بعد از رفع مشکلات و در بخش بتا، محصول در اختیار کاربران قرار می‌گیرد و بازخوردهای آن‌ها طی ۱ یا ۲ هفته بررسی می‌شود. درنهایت مشکلات مطرح‌شده برطرف می‌شوند و محصول ارائه می‌شود. مراحل امتحان کردن و یاد گرفتن می‌توانند بعد از عرضه‌ی محصول، چندین بار تکرار شوند.
